Polska
Węgry
Ukraina
94,2 %
przychody Grupy osiągnięte na tych trzech rynkach
W raportowanym okresie w Polsce i na Węgrzech rynek zanotował wzrost wartości, przy jednoczesnym spadku w ujęciu ilościowym. Wpływ na to miały przede wszystkim podwyżki cen sprzedaży produktów, obawy konsumentów o sytuację gospodarczą, utrzymanie trendu premiumizacji obserwowanego we wcześniejszych latach oraz spadek realnej siły nabywczej konsumentów (na Węgrzech) w obliczu wysokiej inflacji.
Rok 2023 był dla branży w Ukrainie wymagający ze względu na konieczność działania w warunkach wysokiej niepewności i wymagających dużej elastyczności. W całej krajowej gospodarce, również w branży farb wyzwania były związane z ograniczonymi zasobami ludzkimi i niższą siłą nabywczą konsumentów, dostępnością surowców, oraz logistyką i transportem. Pomimo tych przeciwności branża odnotowała wyraźnie lepsze wyniki niż w 2022 roku, choć nie zbliżyła się do poziomów przedwojennych notowanych w 2021 roku.
Dodatkowo na kondycję branży na omawianych rynkach w 2023 roku wpływ miały podwyżki cen surowców, energii i wahania kursów walut, co wpłynęło na zakres podniesienia cen sprzedaży.
Według danych Polskiego Związku Producentów Farb i Klejów w 2023 roku rynek farb dekoracyjnych zanotował wzrost o 13% r/r, do 2,62 mld PLN, przy jednoczesnym spadku wielkości sprzedanego wolumenu r/r w litrach o 2%1.
Przyczyny tego stanu są złożone. Na pierwszym planie znajduje się wysoka dynamika inflacji obserwowana przez cały rok 2023, niepewność spowodowana wojną w Ukrainie, a także powszechne obawy związane z kondycją gospodarczą kraju.
Koniunktura na polskim rynku farb oraz preparatów do ochrony i dekoracji drewna jest także zależna od nastrojów panujących wśród konsumentów. Wpływ na sytuację polskiego rynku farb i preparatów do drewna w 2023 roku miał niski poziom ufności konsumenckiej. Średni poziom Bieżącego Wskaźnika Ufności Konsumenckiej (BWUK)2 w 2023 roku sytuował się na niskim (-26,3) poziomie, który jednak – co warte podkreślenia – konsekwentnie rósł w kolejnych miesiącach. W styczniu 2023 roku BWUK sytuował się na najniższym poziomie w roku (-38,1), a w grudniu poziom ten był już porównywalny (-15,2) z wynikami notowanymi latem 2021 roku3. Podobnie jak w roku 2022 Wyprzedzający Wskaźnik Ufności Konsumenckiej (WWUK), sytuuje się nieznacznie powyżej BWUK, co oznacza, że konsumenci deklarowali większy optymizm myśląc o następnych 12 miesiącach (2023: -14,8). Grudniowy odczyt WWUK wynosił aż -6,44.
Według danych wewnętrznych Spółki, podobnie jak w latach ubiegłych, farby dekoracyjne były wykorzystywane przede wszystkim do remontów lub renowacji mieszkań5, natomiast – jak szacuje Grupa – z mniejszą częstotliwością decyzja o ich zakupie wiązała się z koniecznością wykończenia nowego mieszkania. Konsumenci poszukują produktów o wysokiej jakości, dobrym kryciu, którymi dobrze się maluje.
W 2023 roku nie nastąpiły zmiany wśród głównych graczy na polskim rynku farb oraz preparatów do ochrony i dekoracji drewna. Do podmiotów posiadających największe udziały na polskim rynku należą obecnie: spółki z Grupy Kapitałowej Śnieżka, PPG Deco Polska oraz AkzoNobel Polska. Według szacunków Spółki ich udział w całkowitej sprzedaży wyrobów dekoracyjnych w Polsce wynosi ok. 80% (w ujęciu wartościowym).
1. Polski Związek Producentów Farb i Klejów, Wyniki branży farb dekoracyjnych za 2023 rok.
2. Wskaźniki BWUK i WWUK mają zakres od -100 do +100. Wartości powyżej zera wskazują na poprawę koniunktury, zaś wartości ujemne na jej pogorszenie.
3. Źródło: GUS, Koniunktura konsumencka – grudzień 2023 r.
4. Tamże.
5. Źródło: badanie wewnętrzne Grupy.
Według szacunkowych danych Grupy w 2023 r. węgierski rynek farb i preparatów do ochrony i dekoracji drewna kontynuował trend wzrostu wartościowego (jednocyfrowy wzrost r/r w ujęciu procentowym w walucie lokalnej) oraz jednoczesnego spadku wielkościowego (dwucyfrowy spadek r/r w ujęciu procentowym).
Branża w 2023 roku napotkała szereg wyzwań, które są kontynuacją tych z poprzednich lat, czyli: wysoka dynamika inflacji, spadek realnych wynagrodzeń, ograniczony dostęp do finansowania, ogólna obawa o sytuację gospodarczą oraz – częściowo – niepewność, jaką wywołała wojna w Ukrainie.
Według danych Grupy na rynku węgierskim największe zużycie farb oraz produktów do dekoracji drewna wiązało się z pracami remontowymi, odświeżeniem mieszkań i domów. Węgierscy konsumenci, podobnie jak w Polsce, wybierając produkty zwracają uwagę na łatwość malowania oraz dobre krycie6.
W 2023 roku nie nastąpiła znacząca zmiana wśród głównych graczy operujących na węgierskim rynku. Największymi podmiotami działającymi na Węgrzech w segmencie farb i produktów do dekoracji i ochrony drewna są: Poli-Farbe z Grupy Kapitałowej Śnieżka, PPG Trilak i AkzoNobel Coatings. Ich łączne udziały rynkowe szacuje się na ok. 75% całego rynku (w ujęciu wartościowym).
6. Badania wewnętrzne Grupy.
Według danych Grupy, rok 2023 dla producentów farb i lakierów był względnie pozytywny, pomimo trwającej wojny w Ukrainie. Producentom udało się zwiększyć produkcję, wytwarzając wyraźnie więcej wyrobów niż w analogicznym okresie 2022 r., niemniej produkcja wskazanych kategorii nie osiągnęła poziomów sprzed wojny7.
Firmy z branży działały stabilniej niż w ubiegłym roku. Większość z nich wznowiła działalność produkcyjną w regionach, w których jest to możliwe. Jednocześnie niektórzy producenci rozpatrują różne możliwości pracy w innych segmentach i innych kanałach sprzedaży, w zależności od potrzeb i sytuacji rynkowej.
W I kwartale 2023 roku Ukrainę dotykały problemy związane ze zmasowanymi atakami rakietowymi na krytyczną infrastrukturę, które generując przerwy w dostawie prądu czasowo destabilizowały pracę zakładów produkcyjnych. Niepewność dostaw energii w okresie zimowym skłoniła większość producentów we wschodnich i centralnych regionach Ukrainy do gromadzenia zapasów surowców do własnej produkcji. Pod koniec I kwartału 2023 roku część firm z branży zlokalizowanych na wschodzie Ukrainy, które w 2022 roku ucierpiały w wyniku konfliktu zbrojnego, zaczęła wznawiać działalność, gdy ustabilizowały się dostawy energii elektrycznej. II kwartał 2023 roku przyniósł wyraźny wzrost produkcji, natomiast tempo nie utrzymało się na równie wysokim poziomie w drugiej połowie roku.
Jednym z głównych wyzwań dla branży wciąż pozostaje logistyka i dostawa surowców, które są w większości importowane z Europy. Wpływa to na wysokie koszty produkcji8. Z problemem zmagają się przede wszystkim przedsiębiorstwa zlokalizowane we wschodnich regionach Ukrainy.
W 2023 roku producenci napotykali na trudności kadrowe związane z mobilizacją mężczyzn do wojska. Powołanie pracowników do czynnej służby wojskowej stanowi dodatkowe obciążenie dla przedsiębiorstw, które stanęły przed wyzwaniem znalezienia i przeszkolenia nowego personelu. Miało to również wpływ na proces produkcji, jak i sprzedaży w regionach.
Ostatni kwartał 2023 roku przyniósł niespodziewaną sytuację związaną z blokadą przejść granicznych. Skutkowało to powstawaniem kilkudniowych kolejek i doprowadziło do przestojów w wielu zakładach produkcyjnych z powodu braku dostaw surowców.
Do największych graczy na ukraińskim rynku w zakresie produkcji farb dekoracyjnych obecnie zaliczają się: Śnieżka-Ukraina, Tikkurila, Meffert Hansa Farben, Henkel, ZIP, DAW, Eskaro, Feidal, Polisan, Olejníkov.
7. Źródło: Chem-Courier, styczeń 2024, https://chem-courier.com.ua/ru/productfilter?select=HK_LKMUKRAINE.
8. Źródło: Chem-Courier, styczeń 2024, https://chem-courier.com.ua/ru/productfilter?select=HK_LKMUKRAINE
