Sytuacja makroekonomiczna

Lata 2021 i 2022 były okresem silnej ekspansji gospodarczej po pandemii, a także wyzwań, które przed państwami Unii Europejskiej postawił konflikt zbrojny na terenie sąsiadującej Ukrainy oraz związana z nim inflacja. W 2023 roku państwa UE stawiały czoła naturalnym konsekwencjom wydarzeń z poprzednich okresów. Stosowane wsparcie fiskalne zostało częściowo wycofywane, a polityka monetarna wprowadzona w odpowiedzi na wysoką inflację ograniczyła potencjał wzrostu gospodarek. Przyczyn utraty dynamiki upatruje się także w słabości konsumpcji spowodowanej spadkiem realnej siły nabywczej i nastrojów konsumenckich oraz spadkiem eksportu.

Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Komisję Europejską (KE) wzrost PKB w 2023 roku w całej UE wyniósł 0,4% r/r1.

1. Źródło: Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-euro-indicators/w/2-08032024-ap

Źródło: GUS, Hungarian Central Statistical Office, State Statistics Service of Ukraine* (dane o PKB w IV kwartale 2023 roku nie były dostępne na dzień publikacji Sprawozdania).

Według wstępnych szacunków, produkt krajowy brutto w 2023 roku zanotował realny wzrost na poziomie 0,2%, w porównaniu do wzrostu o 5,3% w roku 2022. Wstępny szacunek PKB za IV kwartał 2023 roku wskazuje zaś na 1,0% dynamikę wobec 2,5% w analogicznym okresie poprzedniego roku2.

Produkcja sprzedana przemysłu w 2023 roku spadła o 1,5% wobec wzrostu o 10,2% odnotowanego w 2022 roku. W każdym kolejnym kwartale widoczna była coraz niższa dynamika3. Sprzedaż detaliczna ogółem spadła w 2023 roku o 4,1% rok do roku. Poprawiła się natomiast produkcja budowlano-montażowa – o 4% rok do roku.

Rynek pracy wciąż odnotowuje niskie odczyty bezrobocia, które na koniec grudnia 2023 roku wynosiło 5,1%, co oznacza spadek o 0,1 p.p. rok do roku. Jednocześnie przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w Polsce w 2023 roku wyniosło 7 444,39 zł, co oznacza nominalny wzrost o 11,9% względem poprzedniego roku. W ujęciu realnym (po uwzględnieniu inflacji) płace na przestrzeni całego 2023 roku wzrosły jedynie o 0,4% wobec spadku o 4,3% w całym 2022 roku.

W zakresie budownictwa mieszkaniowego obserwowany był pierwszy od wielu lat spadek. Według danych GUS w 2023 roku do użytku oddano 220,4 tys. mieszkań (spadek o 7,6% rok do roku). Sektor, który w ostatnich latach notował wysoką dynamikę wzrostu, w 2022 i 2023 roku zaczął wyraźnie spowalniać w obliczu wyższych kosztów kredytowania i utrudnionego dostępu do kredytów mieszkaniowych. Widoczne jest to przy wskaźnikach liczby wydanych pozwoleń na budowę lub zgłoszeń z projektem budowlanym (w 2023 roku– 241,1 tys., co oznacza -19,1% r/r) oraz zgłoszeń rozpoczętych budów (w 2023 roku – 189,1 tys., co oznacza -5,6% r/r).

W całym 2023 roku inflacja CPI sięgnęła poziomu 11,4% r/r, a w samym IV kw. wyniosła 6,4% r/r. Centralna prognoza NBP przewiduje, że w 2024 roku inflacja osiągnie poziom 4,6% w skali roku. Oczekuje się, że dynamika cen zbliży się do celu inflacyjnego (2,5% +/- 1 p.p.) w IV kwartale 2025 roku.4

Komisja Europejska szacuje wysokość krajowego PKB w 2024 roku na poziomie 2,7%, a przewidywanie dla inflacji sięga 6,2%5. Międzynarodowy Fundusz Walutowy spodziewa się natomiast nieco niższej dynamiki PKB w wysokości 2,3% w 2024 roku6.

2. Źródło: GUS, Produkt krajowy brutto w 2023 roku – szacunek wstępny, styczeń 2024 r., Szybki szacunek produktu krajowego brutto za IV kwartał 2023 roku, luty 2024 r.
3. Źródło danych dot. Polski: GUS, Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w 2023 r., luty 2024 – jeśli nie wskazano inaczej.
4. Źródło: Narodowy Bank Polski, Projekcja inflacji i PKB – listopad 2023, styczeń 2024.
5. Źródło: Komisja Europejska, Economic forecast for Poland, styczeń 2024.
6. Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, World Economic outlook update, styczeń 2024.

Produkt Krajowy Brutto na Węgrzech w 2023 roku osiągnął poziom -0,9%. W IV kwartale 2023 roku dynamika PKB wyniosła, według szybkiego szacunku, 0,0%, podczas gdy w poprzednich kwartałach osiągała odpowiednio: -0,4%, -2,4% oraz -0,9%7.

W 2023 roku średnie wynagrodzenie brutto na Węgrzech wyniosło 571 200 HUF (ok. 6 800,00 PLN), co oznacza wzrost o 14,2% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Stopa bezrobocia w grudniu sięgnęła 4,2%, co oznacza wzrost o 0,4 p.p. r/r.

Ceny konsumpcyjne na Węgrzech wzrosły średniorocznie w 2023 roku o 17,6% w porównaniu z poprzednim rokiem, zaś ich wzrost w grudniu wyniósł 5,5%.

W 2023 roku wielkość produkcji przemysłowej wzrosła o 5,5% rok do roku, zaś w samym grudniu – spadła o 13,7% wobec grudnia 2022 roku8. Wolumen produkcji budowlanej w 2023 roku obniżył się względem poziomu z poprzedniego roku o 5,0%, zaś w samym grudniu spadł o 4,3% wobec grudnia 2022 roku. W 2023 roku oddano do użytku 9,8% mniej mieszkań w ujęciu rok do roku, zaś liczba wydanych pozwoleń na budowę nowych mieszkań w kraju spadła o 38,6% r/r.

Według Komisji Europejskiej wzrost gospodarczy na Węgrzech może kształtować się na poziomie 2,4% w 2024 roku, natomiast inflacja może wynieść ok. 5,2%9. Międzynarodowy Fundusz Walutowy przewiduje zaś, że wzrost PKB Węgier sięgnie 3,1% w 2024 roku10.

7. Źródło danych dot. Węgier: Hungarian Central Statistical Office (KSH) – jeśli nie wskazano inaczej.
8. Odnosząc się do danych skorygowanych o liczbę dni pracujących w grudniu 2023 roku, dynamika wynosi -8,7% r/r.
9. Źródło: Komisja Europejska, Economic forecast for Hungary, styczeń 2024.
10. Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, https://www.imf.org/en/Countries/HUN#countrydata.

W 2023 roku gospodarka Ukrainy powoli wychodziła z początkowego szoku związanego z trwającą wojną, która spowodowała duże zniszczenia w gospodarce narodowej.

Pod koniec 2022 roku zdecydowana większość firm ograniczyła produkcję w związku z niedoborem energii elektrycznej. W 2023 r. sytuacja w sektorze energetycznym uległa poprawie.

Pomimo trudnych warunków wojennych, gospodarka Ukrainy wykazała się dużą odpornością, a PKB Ukrainy w 2023 r. wzrósł o 5%11. Wzrost był możliwy ze względu na większą niż w początkowej fazie konfliktu zdolność adaptacyjną biznesu i ludności do warunków wojennych, zwiększone zbiory płodów rolnych, szybszy rozwój alternatywnych dróg dostaw, a także dzięki wsparciu finansowemu ze strony partnerów międzynarodowych. Dzięki zwiększeniu pomocy finansowej z zagranicy, na koniec roku rezerwy międzynarodowe wzrosły o 42% rok do roku do poziomu 40,5 mld USD12.

W 2023 roku inflacja znacznie spowolniła do poziomu 5,1%13. Obniżenie inflacji w 2023 r. wynika z szeregu działań podjętych przez Narodowy Bank Ukrainy (NBU) w celu utrzymania stabilności rynku walutowego: z ograniczenia wzrostu cen szerokiej gamy towarów z komponentem importowym, zamrożenia cen niektórych usług mieszkalno-usługowych oraz z dobrych zbiorów i odpowiedniego wzrostu dostępności produktów spożywczych.14

W 2023 r. stopa procentowa NBU zmieniła się czterokrotnie. NBU wykorzystywał stopę procentową jako jedną z metod ograniczania inflacji. Od stycznia do 27 lipca 2023 roku stopa procentowa utrzymywała się na poziomie 25%. Następnie została obniżona do 22% w lipcu, do 20% we wrześniu, do 16% w październiku i ostatecznie do 15% w grudniu. W przyszłości NBU jest gotowy elastycznie dostosowywać swoją politykę stóp procentowych, biorąc pod uwagę zmiany w bilansie ryzyk dla stabilności kursu walutowego i inflacji15. Sytuacja na rynku walutowym pozostawała pod kontrolą. NBU kontynuował równoważenie rynku walutowego, kompensując strukturalny deficyt waluty obcej, ale pozwalając kursowi poruszać się zarówno w kierunku umocnienia, jak i osłabienia, w zależności od zmian w równowadze popytowo-podażowej.

Od października 2023 r. NBU podjął decyzję o przejściu na system zarządzanej elastyczności kursu walutowego, co wpłynęło na zmianę wartości dolara do waluty ukraińskiej na koniec roku. Oficjalny kurs hrywny do dolara amerykańskiego pozostawał na stałym poziomie 36,5686 UAH/USD do 3 października 2023 roku16. Regulator wspierał hrywnę, ale pozwalał kursowi reagować na trendy rynkowe. Od 1 grudnia NBU zlikwidował wszystkie ograniczenia odnośnie do możliwości sprzedaży waluty w gotówce dla osób fizycznych17.

Od początku pełnoskalowej wojny, tj. od 24 lutego 2022 roku do dnia publikacji raportu, dane ukraińskiego urzędu statystycznego o średnich płacach i stopie bezrobocia nie zostały opublikowane. Rynek pracy w Ukrainie wciąż boryka się z trudnościami, ale w 2023 r. zauważono pewne ożywienie. Liczba wakatów pozostaje daleka od tej sprzed wojny, ale liczba ofert pracy rośnie z każdym miesiącem18.

Równocześnie rynek ukraiński doświadcza niedoboru pracowników. Wynika to z emigracji i migracji wewnętrznej zapoczątkowanych wraz z wybuchem wojny.  Na rynek pracy wpływa również mobilizacja wojskowa i fakt, że wiele osób ginie na wojnie. Największe niedobory pracowników obserwowane są w sektorach medycznym i handlowym19.

Rok 2023 był rokiem ożywienia na rynku nieruchomości i budownictwa w centralnej i zachodniej Ukrainie. W stolicy większość deweloperów zapowiedziała kontynuację prac nad kompleksami mieszkaniowymi. Na zachodzie kraju, gdzie uruchamiano wiele nowych projektów, sytuacja była jeszcze lepsza. Od początku roku koszt metra kwadratowego w nowym budownictwie wzrósł o około jedną trzecią20.

Wiele firm budowlanych miało problemy z dostawami materiałów, zwiększonymi kosztami budowy i niestabilnością siły roboczej z powodu mobilizacji wojskowej. Ponadto znaczne uszkodzenia infrastruktury w niektórych regionach wymusiły pilną odbudowę, co może stymulować popyt na usługi budowlane w dłuższej perspektywie. Dostawcy materiałów budowlanych, którzy wcześniej importowali produkty z Rosji i Białorusi, zostali również zmuszeni do przejścia na produkty z UE i Turcji.

Zamknięcie ukraińskich portów uniemożliwiło import materiałów budowlanych drogą morską. Pod koniec 2023 r. występowały utrudnienia w imporcie surowców i materiałów z powodu blokady granicy z Ukrainą przez polskich i słowackich przewoźników. Doprowadziło to do wzrostu cen i wydłużenia czasu dostaw importowanych materiałów budowlanych. Z powodu blokady granicy koszty logistyki podwoiły się, co doprowadziło do wzrostu cen importowanych materiałów budowlanych o 5-10%21.

Bank Światowy prognozuje, że ukraińskie PKB wzrośnie w 2024 roku o 3,2%22.

11. Źródło: Portal: Interfax-Ukraina, styczeń 2024, https://interfax.com.ua/news/economic/959975.html
12. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, styczeń 2024, https://bank.gov.ua/ua/news/all/mijnarodni-rezervi-ukrayini-zrosli-uprodovj-2023-roku-na-42-ta-perevischili-405-mlrd-dol-ssha
13. Źródło: Portal Minfin.com.ua, styczeń 2024, https://index.minfin.com.ua/ua/economy/index/inflation/2023/
14. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, styczeń 2024, https://bank.gov.ua/ua/news/all/komentar-natsionalnogo-banku-schodo-rivnya-inflyatsiyi-u-2023-rotsi
15. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, https://bank.gov.ua/ua/monetary/archive-rish
16. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, październik 2023, https://bank.gov.ua/ua/news/all/nbu-vprovadjuye-kerovanu-gnuchkist-obminnogo-kursu-scho-posilit-stiykist-valyutnogo-rinku-ta-ekonomiki?fbclid=IwAR0xqm5eVbkLx4j3aa4TpkNOslmyKmGx-QVOYMO8vFeXoLPCrFkRS8fs5lA
17. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, listopad https://bank.gov.ua/ua/news/all/natsionalniy-bank-i-nadali-pomyakshuye-valyutni-obmejennya-dlya-biznesu-ta-gromadyan
18. Źródło: Portal Prawda Ekonomiczna, styczeń 2024, https://www.epravda.com.ua/publications/2024/01/9/708528/
19. Źródło: Bank Narodowy Ukrainy, styczeń 2024, https://bank.gov.ua/admin_uploads/article/MMR_2024-01.pdf?v=6
20. Źródło: Portal Biznes NV, grudzień 2024, https://biz.nv.ua/ukr/markets/2023-rik-vidnovlennya-na-rinku-neruhomosti-ukrajini-50380482.html
21. Źródło: Portal Gmk center, grudzień 2024, https://gmk.center/ua/opinion/budivelnij-rinok-u-2023-roci-mozhe-zrosti-na-25/
22. Źródło: Bank Światowy, Global Economic Prospects, https://www.worldbank.org/en/publication/global-economic-prospects.

Zmiany kursów walut kluczowych dla Grupy

W 2023 roku obserwowano umocnienie złotego względem głównych walut, w tym euro.

Dane Narodowego Banku Polskiego wskazują, że średni kurs euro w 2023 roku spadł do poziomu 4,54 PLN z 4,69 PLN w roku poprzednim. W analizowanym okresie kurs EUR/PLN charakteryzował się zmiennością, oscylując między 4,31 PLN a 4,79 PLN. Aprecjacja złotego względem euro liczona na bazie kursu z krańcowych dat analizowanego okresu wyniosła 7,3% (przy kursie z końca roku 2023 na poziomie 4,35 PLN), przy stosunkowo niskim współczynniku zmienności notowań (2,8%), liczonym na bazie odchylenia standardowego i średniej arytmetycznej.

 

Wycenę polskiego złotego w trakcie raportowanego okresu determinowały zarówno czynniki zewnętrzne – między innymi: wojna w Ukrainie, globalny wzrost presji inflacyjnej, polityka stóp procentowych czołowych banków centralnych – jak i wewnętrzne, m.in. kolejne decyzje Rady Polityki Pieniężnej w sprawie wysokości stóp procentowych czy negocjacje z Unią Europejską w zakresie uruchomienia Krajowego Planu Odbudowy

W 2023 roku kurs 100 forintów węgierskich względem złotego polskiego obniżył się średnio do 1,19 zł z 1,20 zł w roku poprzednim. W tym okresie kurs 100 HUF/PLN wykazywał zmienność, oscylując od około 1,13 zł do 1,26 zł. Aprecjacja złotego względem forinta liczona na bazie kursu z krańcowych dat analizowanego okresu wyniosła 3,1% (przy kursie z końca roku 2023 na poziomie 1,14 zł), przy współczynniku zmienności notowań na poziomie (2,8%).

W 2022 roku, ze względu na nadzwyczajną sytuację na rynku ukraińskim, Grupa wprowadziła zmianę zasad dotyczącą przeliczania sprawozdań finansowych spółki Śnieżka-Ukraina, dla której walutą funkcjonalną jest hrywna ukraińska (UAH). Wzmiankowana zmiana obowiązywała również w roku 2023.

Polityka, jaką Grupa stosuje przy przeliczaniu pozycji wyrażonych w walucie obcej, opisana jest w punkcie 2.4.6 Przeliczanie pozycji wyrażonych w walucie obcej Skonsolidowanego sprawozdania finansowego za 2023 rok.

W kontekście powyższych zmian Grupa przyjęła na 31 grudnia 2023 roku jako kurs zamknięcia, kurs ustalony przez Narodowy Bank Polski, po którym Grupa prowadzi wymianę UAH na PLN, czyli 1 UAH = 0,1037 PLN.

Poprzednia strona
Warunki budowania konkurencyjności
Następna strona
Otoczenie regulacyjne